Yardım Marketi afet yardımlarını organize edebilir
Afet sonrası yardım süreçlerini daha etkili hale getirebilmek için yeni bir uygulama tasarlandı. Bu uygulama ile ihtiyaçların daha hızlı ve güvenilir bir şekilde belirlenmesi ve şeffaf bir şekilde yardımların ihtiyaç sahiplerine hızla ulaşması amaçlanıyor.
Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Fakültesi yüksek lisans öğrencisi Nurettin Baş ve Dr. Öğr. Üyesi Önder Yakut 6 Şubat Depreminde yaşananlardan yola çıkarak Yardım Marketi adında bir uygulama geliştirdi. Uygulamalarını “Deprem Sonrasında İhtiyaç ve Yaşam Malzemeleri Talep Uygulaması” adlı makalede anlatan Baş ve Yakut uygulamanın doğal afetlerden sonra bölgeye gelen yardımların organizasyonunda nasıl kullanılacağı anlatıldı. Araştırmacılar uygulamanın amacını şu sözlerle anlattı:
“Afet sonrası oluşan insani ihtiyaçların ve yaşam malzemesi taleplerinin kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör, sivil toplum örgütleri ve yardımseverler ile koordinasyon sağlanarak eşit ve orantılı bir şekilde dağıtılmasını sağlamaktır. Ayrıca, geliştirilen web tabanlı uygulama sayesinde yardım bölgelerinin belirlenmesi ve ihtiyaç analizlerinin yapılması kolaylaştırılmaktadır.”
Aracısız yardım talebi
Çalışmada Yardım Marketi uygulamasının iki farklı kullanım amacı için hazırlandığı ifade edildi. “İhtiyaç Talebi Ekranı”ndan üyelik oluşturan afetzedeler yardım talebinde bulunabilecek. İhtiyaç talebi için üyelik oluşturulması için Nüfus Müdürlüğünden bilgiler doğrulanması planlandı. Bu şekilde ihtiyaç sahibi olmayanların engellenmesinin amaçlandığı ifade edildi. Araştırmacılar bu uygulamada ihtiyaç sahiplerinin doğrudan neye ihraçları varsa onları seçebileceklerini ve aracısız bir şekilde ihtiyaçlarını listeleyebileceklerini belirtti.
Afet yönetiminde şeffaflık
Uygulamanın ikinci kısmı olan “Destek Talebi Ekranı” ise yadım kuruluşları veya gönüllülerin bağış yapabilmeleri için tasarlandı. Araştırmacılar bu sistemin yardımların dağıtımında sıkıntıları ortadan kaldırabileceğini belirterek şunları kaydetti:
“Çevrimiçi sistemler, yardımseverlere yaptıkları bağışların ne şekilde kullanıldığını, hangi alanlara yönlendirildiğini izleme imkânı vermektedir. Yapılan bağışların kayıt altında alınmasını isteyen yardımseverlere, çevrimiçi ortamda her zaman erişebilecekleri bilgiler sistem tarafından sunulmaktadır. Bu kayıtlar aynı zamanda, yardımı dağıtacak kuruluşlara ve afet yönetimi kurumlarına şeffaflık ve kolaylık sağlamaktadır. Böylelikle, kaynakların etkin şekilde kullanılması ve ihtiyaçların doğru şekilde dağılması sağlanmaktadır.”
Türk Deprem Araştırma Dergisinde yayınlana çalışmada ihtiyaçlar yüksek, orta ve düşük olarak sınıflandırıldı. Yüksek öncelikli ihtiyaçlar; gıda ve sağlık sorunları mağduriyetlerini gideren durumları temsil ediyor. Orta öncelikli ihtiyaçlar barınma, tuvalet, kıyafet, battaniye gibi ele alınması gereken ihtiyaçlardan oluşuyor. Düşük öncelikli ihtiyaçlarsa genellikle daha uzun vadeli çözümler gerektiren, acil durum belirtmeyen ihtiyaçlar olarak tanımlanıyor.
6 Şubat çıkış noktası oldu
Deprem yardımı konusunda koordinasyonun önemine vurgu yapan Baş ve Yakut uygulamanın sunduğu avantajları şu şekilde aktardı:
“Çalışma kapsamında önerilen uygulama sayesinde afet bölgesinde afetten hemen sonra, afetzedelerin ihtiyaç talep girişlerinin zaman kaybetmeden alınması sağlanmaktadır. Böylece, uzman ekiplerin sahaya ulaşmasından hemen önce hazırlıklarını yaparken/planlarken afet bölgesiyle ilgili bilgiler elde etmesi sağlanmaktadır. Bu bilgiler, afet bölgesindeki yaşanan durumla ilgili yetkililere ön değerlendirme yapma fırsatı sunmaktadır. Böylelikle, bölgeye gidecek uzman ekiplere ait ekipmanların tespit edilmesine ve hazırlanmasına yardım sağlanmaktadır. Önerilen uygulamanın kullanılmasıyla, afet bölgesindeki afetzedelerin ihtiyaçlarının hızlıca tespit edilmesi, önceliklendirilmesi, tedarik edilmesi ve bir an önce teslimatların başlanmasına olanak tanınmaktadır.”
Projenin çıkış noktasının 6 Şubat Maraş depremde yaşananlar olduğunu belirten Nurettin Baş ve Dr. Öğr. Üyesi Önder Yakut Yardım Marketi afetzedelerden doğrudan ve gerçek bilgilerin toplanması, bu bilgiler ışığında taleplerin alınması, temin edilmesi, kaynağına teslim edilmesi ve bu sürecin başından sonuna kadar koordine altına alınmasını sağlamak olduğunun altını çizdi.
