COVID dönemi sonrası bilgisayar kullanımı eğitimden sosyal yaşama kadar gençlerin günlük rutinlerinin vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Ancak 13–17 yaş aralığında başlayan aşırı ekran kullanımı ve bilgisayar bağımlılığı, özellikle omurga gelişiminin devam ettiği bu dönemde duruş bozukluklarını hızla artırıyor.
Batıgöz Balçova Cerrahi Tıp Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mehmet Hakan Özer, ergenlikte başlayan postür bozukluklarının 20’li yaşlara gelindiğinde çok daha farklı ortopedik sorunlara dönüşebileceğini vurguluyor.
Gençlerde ‘C’ Şeklinde Duruşa Dikkat!
Ergenlik, vücudun hızlı geliştiği ve kemik yapısının şekillendiği kritik bir dönemdir. Bu dönemde uzun süreler boyunca sabit ve yanlış pozisyonlarda kalmak, omurganın doğal eğriliğini bozarak kalıcı hasarlara zemin hazırlayabilir.
Op. Dr. Mehmet Hakan Özer: “En sık gördüğümüz duruş bozukluğu, bilgisayar başında öne eğik oturma sonucu gelişen kamburluk (kifoz) eğilimidir. Gençler genelde omuzlar önde, sırt yuvarlak ve boyunları ekrana doğru uzanmış, adeta bir ‘C’ şeklini alarak oturuyorlar. Bu durum, sadece estetik bir sorun olmaktan çıkıp, omurga disklerine, bağlara ve kaslara binen yükü katlayarak artıran ciddi mekanik bir problemdir.”
- Text Neck Sendromu: Başın 1 cm öne eğilmesi, boyun üzerindeki yükü katlayarak artırır. Normalde 4-5 kg olan baş ağırlığı, 15 derecelik eğimde yaklaşık 12 kg’a kadar çıkabilir.
- Omuz ve Sırt Ağrıları: Omuzların içe dönük duruşu ve sırt kaslarının sürekli gerilmesi, ileride kronikleşecek ağrıların öncüsüdür.
20’li Yaşlar Sonrası Basit Ağrıdan Kronik Hastalığa Dönüşebilir
Ergenlikte hissedilen hafif sırt ağrısı ya da boyun tutulması, 20’li yaşlardan sonra ne yazık ki kronik ağrı sendromlarına, erken dejeneratif disk hastalıklarına ve hatta boyun/bel fıtıklarına evrilebiliyor. Yanlış duruşla deforme olan omurga yapısı, omurilik kanalını ve sinir köklerini baskılayarak hayat kalitesini ciddi ölçüde düşürüyor.
| Ergenlik Dönemi Problem (13-17 Yaş) | 20’li Yaşlar Sonrası Olası Sonuç |
| Geçici Kas Gerginliği ve Ağrı | Kronik Miyofasyal Ağrı Sendromları |
| Artan Kifoz (Kamburluk) Eğilimi | Yapısal Omurga Deformitesi |
| Hatalı Postüre Bağlı Duruş | Erken Disk Dejenerasyonu ve Fıtıklar |
Aktif Mola Kuralı
Çocuğunuzun bilgisayar başında geçirdiği her 1 saat için, en az 10 dakikalık germe ve esneme egzersizleri veya aktif mola zamanları belirleyebilirsiniz.
Ergonomi Eğitimi
Doğru oturma pozisyonu (ayaklar yere basmalı, dizler 90 derece, ekran göz hizasında olmalı) mutlaka öğretilmeli ve uygun sandalye/masa kullanımı sağlanmalıdır.
Önleyici Tedbirler, Tedavi Kadar Önemlidir
Gençlerin gelecekteki iskelet ve kas sağlığını korumak, büyük ölçüde ebeveynlerin bilinçli yaklaşımına bağlıdır.
Op. Dr. Mehmet Hakan Özer: “Bu yaş grubunda önleyici tedbirler hayati önem taşır. Yapısal bir bozukluk kalıcı hale gelmeden önce doğru müdahale ile tamamen düzelme şansı yüksektir. Duruş bozukluklarının ilerlemesini engellemek için düzenli spor, özellikle yüzme ve pilates gibi gövde kaslarını güçlendiren aktiviteler önerilir. Aynı zamanda ebeveynler, çocuklarında sürekli omuz düşüklüğü, yorgunluk, sık baş ağrısı veya sırt ağrısı görüyorsa alanında uzman bir hekime başvurmalıdır.”
Op. Dr. Mehmet Hakan Özer, gençlerin teknolojiyle iç içe yaşamasının kaçınılmaz olduğunu ancak omurga sağlığının ihmal edilmemesi gerektiğini vurgulayarak sözlerini şu şekilde tamamlıyor:
“Sağlıklı bir omurga, kaliteli bir yaşamın temelidir. Dijital çağın getirdiği bu zorluğun üstesinden, bilinçli ekran süresi yönetimi ve doğru fiziksel alışkanlıklarla gelinebilir. Çocuklarımızın gelecekte ağrısız ve dik bir hayata sahip olmaları, bugün yapacağımız küçük düzeltmelere bağlıdır.”
