B12 vitaminine dikkat: eksikliği de yüksekliğe de sorun
B12 eksikliği psikiyatrik bozukluk görülme riskini artırıyor. Tanı ve tedavi sürecinde B12 değerlerinin rutin olarak değerlendirilmesi gerekiyor.
Bipolar affektif bozukluk tanılı bireylerde B12 düzeyinin son derece önemli bir unsur olduğu belirlendi. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Doç. Dr. Bahadır Geniş’in de araştırmacılar arasında olduğu “Bipolar Affektif Bozukluk Tanılı Bireylerin B12 Düzeyi Yönünden Değerlendirilmesi: 10 Yıllık Retrospektif Çalışma”nın sonuçları yayınlandı. Çalışmada B12 değerinin düşüklüğünün bipolar affektif bozukluğa, yüksekliğinin ise bipolar affektif bozukluğun yanı sıra birçok rahatsızlığa yol açabildiği belirtildi.
Her vakada değişkenlik gösterebiliyor
Çalışmaya göre bipolar bozukluk, manik ve depresif duygudurum dönemleri ile seyreden psikiyatrik bozukluk anlamına geliyor. Duygudurum değişimleri önceden tahmin edilemeyen düzensiz ve dağınık dönemler halinde ortaya çıkıyor. Araştırmada bu dönemlerin sıklığı ve seyrinin her vakada değişkenlik gösterebildiği, çevresel faktörler ve hastaların genetik yatkınlıklarının da belirleyici olabileceği aktarıldı.
Çalışmada, bir sağlık araştırma ve uygulama merkezi hastanesi psikiyatri kliniğinde 10 yıl süreyle (2010-2020 yılları arasında) yatarak tedavi gören 2 bin 552 hasta dosyası geriye dönük olarak tarandı. Bipolar affektif bozukluk tanısı ile takibe alınan 123 hasta dosyası ele alındı. Çalışmaya konu olan hastaların genelde psikotik, manik ya da depresif atak ve intihar riski gibi daha çok zorunlu yatış uygulaması yapılan, acil servis tarafından yatırılan hastalardan oluştuğu belirtildi.
Erkeklerde daha fazla görülüyor
Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi’nde yayınlanan çalışmada bipolar affektif bozukluğu olan hastaların yüzde 56,9’u erkek, yüzde 54,5’i evli, yüzde 35,8’i üniversite mezunu ve yüzde 32,5’inin çalışmadığı belirlendi.
Bipolar affektif bozukluğu olan hastaların yüzde 47,2’sinin sigara, yüzde 17,9’unun alkol ve yüzde 8,9’unun madde kullanımının olduğu saptandı. Sigara içen hastaların ise yüzde 89,7’si günde bir paket veya daha fazla sigara kullandığı ifade edildi. Çalışmada fiziksel tanı varlığının B12 seviyesi ile ilişkili olduğu belirlendi. Hastaların yüzde 22’sinin ise fiziksel hastalığa sahip olduğu ve en çok görülenin ise endokrin sistem (yüzde 14,6) hastalıkları olduğu tespit edildi.
| Bipolar Affektif Tanısı Konulan Bireylerde Tespit Edilen Diğer Hastalıklar | Yüzdelik oranı |
| Endokrin sistem hastalıkları | 14,6 |
| Kardiyovasküler hastalıklar | 3,3 |
| Solunum sistemi hastalıkları | 1,6 |
| Nörolojik hastalıklar | 1,6 |
| Kas-iskelet sistemi hastalıkları | 0,8 |
Ailelerinde de psikiyatrik tanı var
Çalışmada hastaların yüzde 13,8’inde psikiyatrik eş tanı olduğu ve yüzde 57,7’sinin antipsikotik ilaç kullandığı saptandı. Hastaların yüzde 30,1’inin ise ailelerinde de psikiyatrik hastalık tanısı bulunduğu ifade edildi. Çalışmada yüksek kan B12 seviyelerini öngören yordayıcılar önem sırasına göre psikiyatrik eş tanı varlığı ve fiziksel hastalık varlığı olarak belirlendi.
| Hastaların Psikiyatrik Hastalıkları ile İlgili Özellikler | |
| Psikiyatrik eş tanı | Yüzde |
| Var | 13,8 |
| Yok | 86,2 |
| Kullanılan İlaç Tedavisi | |
| Antipsikotik | 57,7 |
| Antidepresan | 7,3 |
| Anksiyolitik | 4,1 |
| Duygudurum düzenleyicileri | 30,9 |
| EKT alma durumu | |
| Evet | 5,7 |
| Hayır | 94,3 |
| Ailede psikiyatri tanı | |
| Evet | 30,1 |
| Hayır | 69,9 |
Çalışmada B12 seviyesi ile yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, vücut kitle indeksi, ailede psikiyatrik hastalık durumu, alkol kullanımı, sigara kullanımı, madde kullanımı, kan hemoglobin düzeyi, son yatış süresi, kullandığı ilaç türü ve EKT (elektrokonvülsif terapi/ elektroşok tedavisi) alma durumu arasında herhangi bir ilişki bulunamadı.
B12 istenmesi rutinleştirilmeli
Dr. Öğr. Üyesi Tülay Yılmaz Bingöl, Dr. Öğr. Üyesi Esma Özmaya, Doç. Dr. Sevda Uzun, Prof. Dr. Nermin Gürhan, Doç. Dr. Bahadır Geniş, Arş. Gör. Dr. Elif Altun, Arş. Gör. Dr. Didar Karakaş İnce ve Prof. Dr. Behçet Coşar B12 vitamininin istenmesinin önemini “Psikiyatri polikliniklerine ilk müracaat ve bipolar tanısı ile klinik yatışlarda B12 vitamininin istenmesinin rutinler içine konması tanı ve tedavilerde önemli bir yer teşkil edecektir” sözleriyle ifade etti. Ayrıca çalışmada hastaların psikiyatrik ya da fiziksel hastalıklarının olması daha fazla kontrol veya daha fazla kan tetkiki yapılmasını gerektirebileceği belirtildi. Bu durumun düşük B12 seviyelerinin tespit edilme ve tedavi edilme ihtimalini daha da arttıracağı vurgulandı. Tanımlayıcı tipte retrospektif bir desen kullanılan araştırmada verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu kullanılarak regresyon analizi yapıldı.
