1-7 Nisan Kanser Haftası
Akciğer kanseri için belirli kişilerde yıllık tarama şart
Akciğer kanseri halen tüm dünyada en yaygın ikinci kanser olup en ölümcül tür olarak öne çıkıyor. Hastalığın en büyük risk faktörlerinden birinin tütün kullanımı olduğu da yaygın olarak bilinen bir gerçek. Bir yıl boyunca günde ortalama bir paket yani 20 sigara içmenin, tıpta bir paket yıl olarak ifade edildiğini paylaşan Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tayfun Çalışkan, “Son 15 yıl içinde sigarayı bırakmış olsalar bile 50-80 yaş aralığında ve 20 paket yıl kullanımı olan kişilerin, düşük doz akciğer tomografisi ile her yıl tarama yaptırmaları gerekir. Yıllık taramalar ancak; kişi 15 yıl boyunca sigara içmediğinde, hastanın yaşam beklentisini sınırlayan veya akciğer ameliyatı olmasını engelleyen bir sağlık sorunu varsa ya da kişi 81 yaşına geldiyse durdurulabilir” dedi.
Akciğer kanseri tanısında hastanın semptomları, muayenesi ve sonrasında planlanacak görüntüleme yöntemlerinden faydalanıldığını dile getiren Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’den Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tayfun Çalışkan, “Göğüs hastalıkları polikliniğinde hastalara genellikle akciğer grafileri çekiliyor ancak bu görüntülüme yöntemiyle akciğerlerin ancak yaklaşık yüzde 70-75’i analiz edilebiliyor. Bu nedenle kanserden şüphelenilen hastalarda tanı için mutlaka akciğer bilgisayarlı tomografisine başvurulmalı” dedi.
Tomografiden sonraki adım PET-BT
Akciğer tomografisinde 1 cm’den büyük lezyon (1-3 cm arasında ise nodül, 3 cm’den büyük ise kitle olarak tanımlanır) saptanan hastalarda sonraki aşama olarak PET-BT yani Pozitron Emisyon Tomografisi ve bilgisayarlı tomografi (BT) çekildiğini paylaşan Doç. Dr. Tayfun Çalışkan, “PET-BT, kanser şüphesi hakkında yorum yapılabilmesi için akciğerde saptanan lezyonların yani anormal dokuların incelendiği ileri tetkiklerdir. Milimetrik yani 1 cm’den küçük nodüllerde kanser riskinin hesaplandığı skorlama sistemlerinden faydalanılır, nodülün radyolojik özellikleri ve boyutu birlikte değerlendirilir buna göre de takip veya ileri tetkik kararı alınır. 8 mm ve üstündeki milimetrik nodüllerde de PET-BT önerilebilir” şeklinde konuştu.
İyi huylu lezyonlar kanser sanılabilir
PET-BT sonucunda kanser lehine bulgu saptanan hastalarda biyopsi veya lezyonun cerrahi olarak çıkartılması seçenekleri değerlendirilir diyen Doç. Dr. Tayfun Çalışkan, “Burada karar; hastanın tercihlerine, eşlik eden diğer hastalıklarına, akciğer fonksiyonlarına ve lezyonun özelliklerine göre verilir. Bu görüntülüme yönteminde, enfeksiyon sebebiyle oluşmuş bazı iyi huylu lezyonlar da kanser şüphesine neden olabilir. Bu gibi yanıltıcı durumların önlenmesi için PET-BT öncesinde hastaya bir süre antibiyotik verilebilir ve sonrasında akciğer tomografisi ile radyolojik kontrol yapılabilir. Bu ciddi seçimler özellikle göğüs hastalıkları, radyoloji ve gerektiğinde göğüs cerrahisi, tıbbi onkoloji, nükleer tıp branşlarının bulunduğu konseylerde multidisipliner bir şekilde değerlendirilerek yapılır” dedi.
Kan testi, kanser taraması veya tanısı için yeterli değil
Kan tahlili aracılığıyla da tümör belirteçlerden yararlanılabildiğini ancak bu değerlerin normal olmasının kanseri ekarte etmeyeceğini, yüksek saptanmasının da kanser varlığını kanıtlamayacağını vurgulayan Çalışkan, “Bu nedenle tümör belirteçlerinin akciğer kanseri taramasında rutin olarak kullanılmaları genellikle tavsiye edilmez. Akciğer kanseri ile ilgili güncel verileri içeren uluslararası kılavuzlarda akciğer kanseri taraması için bu yöntem yerine yılda bir kez düşük doz akciğer tomografisi öneriliyor” açıklamasında bulundu.
Hızlı ilerleyen akciğer kanserine karşı hızlı tanı konmalı
Pek çok biyopsi yöntemi bulunduğuna da değinen Doç. Dr. Tayfun Çalışkan, “Hasta için en az komplikasyon riski bulunan, tanı oranı yüksek ve hızlı olan hatta mümkünse tek işlem ile hem tanı hem de evrelemeye sahip biyopsi yönteminin seçilmesi özellikle hızlı ilerleyen bu kanser türünde önemli. Hangi biyopsi yönteminin seçileceği, göğüs hastalıkları uzmanlığının yetki ve sorumluluğundadır. Hastaya PET-BT ve/veya beyin MR’ı çekildikten sonra biyopsi kararı verilmelidir. Akciğer kanseri hızlı seyirli ve genellikle kötü ilerleyen bir tür olduğundan, tanı işlemlerinin gecikmeden tamamlanması hedeflenmeli” dedi.
