İŞ DÜNYASINI TEHDİT EDEN GÖRÜNMEZ TEHLİKE: AYRIMCILIK, DOLANDIRICILIK VE PSİKOLOJİK TACİZ
Etik ilke ve değerlerin kurumsal yapılar içinde güçlenmesini hedefleyen danışmanlık ve eğitim hizmetleri sunan SpeakHub, 2025 yılının ilk yarısını kapsayan Kurumsal Etik Trendleri Raporunu yayımladı. 2009 yılından bu yana Türkiye’nin önde gelen şirketleriyle çalışan SpeakHub, raporunda farklı sektörlerdeki çalışan ve paydaş bildirimlerinden elde edilen verileri analiz etti.
Çalışma Hayatının Kronik Sorunu: Ayrımcılık ve Psikolojik Taciz
Etik bildirim yönetimi ve raporlama alanında sektörün öncüsü olan SpeakHub, KVKK ilkelerine uygun şekilde, tarafsız ve bağımsız olarak hazırladığı Kurumsal Etik Trendleri Raporu’nu düzenli olarak kamuoyuyla paylaşıyor. Çalışanların bildirimleriyle oluşturulan bu rapor; şirketlerde etik farkındalık yaratmayı, iş etiği kültürünü desteklemeyi ve insan kaynaklarında verimliliği artırmayı hedefliyor.
2025 yılının ilk 6 ayında en çok bildirilen etik ihlali konularının başında ayrımcılık yer aldı (%14,1). Bunu psikolojik taciz (%10,6) ve çalışma saatleri ile izin haklarına dair haksız uygulamalar (%9,3) izliyor. Çalışanların rahatsızlık duyduğu diğer çeşitli konular ise toplam bildirimlerin %66’sını oluşturuyor.
Çalışanlar Anonim Kalmak İstiyor
Rapor, bildirimlerin nasıl yapıldığına dair önemli veriler de sunuyor. 2025’in ilk yarısında bildirimlerin %50,1’i web sitesi üzerinden, %34,3’ü telefonla, %15,6’sı ise e-posta aracılığıyla yapıldı. Bildirim sahiplerinin %46,4’ü kimliklerini açık şekilde paylaşırken, %53,6’sı anonim kalmayı tercih etti.
Sektörel bazda en fazla bildirim perakende sektöründen geldi (%56,2). Bunu hizmet sektörü (%15,5), grup şirketleri (%15,2), hızlı tüketim ve üretim sektörleri izledi.
Dolandırıcılık Giderek Karmaşıklaşıyor: Yeni Taktiklere Dikkat
SpeakHub Genel Müdürü Mehmet Özbay, raporla ilgili yaptığı açıklamada kurumların yalnızca ayrımcılık ve psikolojik tacizle değil, dolandırıcılıkla da mücadele ettiğini vurguladı:
“2024’te artış gösteren dolandırıcılık vakalarının 2025’te de devam ettiğini görüyoruz. Özellikle sahte kripto para yatırımları ve dijital varlık platformlarına yönlendirme gibi yöntemler dikkat çekiyor. Interpol verilerine göre, siber dolandırıcıların küresel ölçekte yıllık kazancı 3 trilyon doları buluyor. Bu çetelerin, sentetik kimlikler oluşturarak fatura, kredi ve hesap dolandırıcılığı gibi karmaşık planlar geliştirdiğine tanık oluyoruz.”
Özbay, bu tür risklere karşı sadece insan kaynakları ve kültür yönetiminin değil; uyum, hukuk, iletişim ve idari birimlerin de iş birliği yapması gerektiğini vurguladı. Ayrıca şirket içi etik kodların oluşturulması ve bağımsız danışmanlık alınmasının suistimalleri önlemede kritik rol oynadığını belirtti.
“Etik dışı durumların yarısı, şirket içindeki kontrol mekanizmalarının yetersizliğinden kaynaklanıyor. Bu durum yalnızca çalışan memnuniyetini değil, marka itibarını da olumsuz etkiliyor. Araştırmalar her yıl yaklaşık 5 trilyon doların hile ve suistimallerle yasal sistemin dışına çıkarıldığını gösteriyor. Bu tablo, şirketlerin etik altyapılarını güçlendirmeleri gerektiğini açıkça ortaya koyuyor.”
